Περί δημοσιογραφίας
Γράφειο ο Κώστας Τσαούσης *
Βρισκόμαστε στο σωτήριο έτος 2000 – μετά την κατακρήμνιση της Σοφοκλέους και εν αναμονή της διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας-ο 35χρονος χρηματιστής Χ.Κ αποφασίζει στο πλαίσιο της διασποράς των διαθεσίμων του να ξεκινήσει μια σειρά επενδύσεων σε funds που ασχολούνται με το real estate, τον τουρισμό και τα μικρά πολυτελή ξενοδοχεία σε όλο τον κόσμο. Με το πώς και το πού ασχολούνται οι σύμβουλοι του αλλά και οι δικηγόροι του στην Αθήνα και το Λονδίνο.
Το 2004 ο χρηματιστής Χ.Κ ανεβαίνει τα σκαλιά της εκκλησίας χέρι χέρι με την καλή του Ε.Λ – μια από τις πιο γνωστές τηλεπαρουσιάστριες.
Στις εκλογές του 2009 η Ε.Λ αλλάζει πόστο και από τα τηλεοπτικά πλατό καταφέρνει να περάσει το κατώφλι της Βουλής.
Στα χρόνια που ακολουθούν η Ε.Λ επενδύει στις …μεταγραφές, αλλάζοντας κόμματα και ταυτότητες.
Ο Χ.Κ και η Ε.Λ συνεχίζουν να ζουν μαζί – ο γάμος τους παρά τα κουτσομπολιά του Μένιου διατηρείται εν ισχύ.
Η Ε.Λ μετά από απίστευτες καραμπόλες καταφέρνει να στηθεί δίπλα στο νέο αρχηγό ενός γνωστού κομματικού μηχανισμού.
Όλα ωραία και καλά. Μέχρι που κάνουν την εμφάνιση τους τα paradise papers. H Ε.Λ κρεμιέται λόγω συζύγου στα μανταλάκια. Οι ερευνητές δημοσιογράφοι γράφουν και ξαναγράφουν για την συμμετοχή του συζύγου Α.Κ σε εξωχώριες εταιρείες αλλά και για το τεράστιο ηθικό ζήτημα που ανακύπτει για την Ε.Λ.
Οι ερευνητές δημοσιογράφοι με βαρύγδουπες εκφράσεις –μέχρι και ντοκουμέντα του ΟΗΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα ανθρώπινα δικαιώματα επιστρατεύουν- σπεύδουν να καταγγείλουν αλλά και να πανηγυρίσουν για τα … λαβράκια τους – δηλαδή τα ευρήματα από το ξεψάχνισμα αρχείων.
Στην ουσία, πολύ θόρυβος για το τίποτα. Οι ερευνητές δημοσιογράφοι ( με ή χωρίς εισαγωγικά) λειτουργούν όπως τα μέλη της περιβόητης Επιτροπής Χρέους της κα Ζωής Κωνσταντοπούλου. Πως λειτουργούν; Με απλά λόγια αρνούνται να αποδεχθούν τις πραγματικότητες των αγορών όπως εκείνες έχουν διαμορφωθεί τα τελευταία 30 χρόνια. Αν δεν αποδέχεσαι τις πραγματικότητες των αγορών τότε όλα είναι εύκολα… Έτσι, με ύφος 100 καρδιναλίων πριν το εγκεφαλικό στα έδρανα του Κονκλαβίου μπορείς να γράφεις σεντόνια για τις κινήσεις του χρηματιστή Χ.Κ- κινήσεις που και εκείνος μπορεί να αγνοεί καθ΄ολοκληρίαν και να θέτεις ερωτήματα στη σύζυγο πολιτικό για τον … άνδρα της.
Η λεγόμενη ερευνητική δημοσιογραφία – τουλάχιστον στην ελληνική της εκδοχή- «μπάζει νερά» καθώς απομακρύνεται, αν δεν έχει ήδη απομακρυνθεί από τα θεμελιώδη. Και ποια είναι τα θεμελιώδη της δημοσιογραφίας; Μια απλή, αρχική απάντηση είναι ότι η δημοσιογραφική έρευνα για να λειτουργήσει και να έχει αντίκτυπο στη κοινή γνώμη (και να ενοχλήσει την εξουσία) πρέπει πάντοτε να έχει άμεση σχέση με το χρόνο, με τη στιγμή του συμβάντος. Δεν είναι και δεν μπορεί να είναι μια ιστορική έρευνα, μια αποκάλυψη εκ των υστέρων, μια υπόθεση ξεψαχνίσματος αρχείων. Ήταν, είναι και θα είναι … «ζεστά κουλούρια».
Για την δική μου γενιά – όλοι όσοι ξεκινήσαμε να «γράφουμε» σε εφημερίδες και περιοδικά στις αρχές της δεκαετίας του ΄80 χωρίς internet και κινητά τηλέφωνα- η αναφορά μας ήταν μια ταινία του 1976 – η ταινία Όλοι οι άνθρωποι του Προέδρου. Το πολιτικό θρίλερ σε σκηνοθεσία Άλαν Πακούλα βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο των δημοσιογράφων Καρλ Μπέρνσταϊν και Μπομπ Γούντγουορντ που πραγματεύεται τις έρευνες πάνω στο Σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ.
Μια ταινία υπόδειγμα για το πώς οργανώνεις μια έρευνα μέσα στα σκοτάδια και το πώς θα πρέπει να βρίσκεις το ένα μετά το άλλο στοιχείο για να συνθέσεις και να τεκμηριώσεις το θέμα – το στόρι. Γιατί, πάντα δεν βρίσκεται μπροστά σου, το «βαθύ λαρύγγι»…
Οι δύο δημοσιογράφοι της εφημερίδας Washington Post δεν περίμεναν να ψάξουν τα όποια αρχεία μετά την παρέλευση χρόνων αλλά μπήκαν στη μάχη τη στιγμή που έπρεπε και έβγαλαν το θέμα με συγκλονιστικές λεπτομέρειες για πρόσωπα και καταστάσεις ανοίγοντας το δρόμο για την παραίτηση του προέδρου Νίξον.
Σήμερα, τα πράγματα είναι διαφορετικά – νέα ήθη και συμπεριφορές ανάλογα και τα μέσα που χρησιμοποιούνται. Στην υπόθεση των paradise papers φαίνεται πως η δημοσιογραφία μετεξελίσσεται σε διδακτορικό στα αρχεία όπου ο επιτηδευμένος κιτρινισμός συναντά τα …αυτονόητα της αγοράς που οι θιασώτες της λεγόμενης ερευνητικής δημοσιογραφίας αγνοούν ή και αρέσκονται να παρακάμπτουν! Η πραγματική ερευνητική δημοσιογραφία δεν μπορεί παρά να συνδυάζει το ψάξιμο των αρχείων με τη γνώση της αγοράς και των προσώπων της , την ιστορική διαδρομή τους και κυρίως, την αποτίμηση επιλογών, συμπεριφορών και ενεργειών στο χρόνο και τον χώρο που εκείνες λαμβάνουν χώρα.
Με μια και μόνο κουβέντα: Business as usual. Διαφορετικά, θα πρέπει ο ερευνητής δημοσιογράφος πέραν της παράθεσης κινήσεων να μπορεί να αποδείξει ότι οι δραστηριότητες ενός επαγγελματία είναι παράνομες π.χ ξέπλυμα μαύρου χρήματος … Διαφορετικά, επιστροφή στη σεμνότητα του απλού ρεπόρτερ – γραφιά και ίσως, στη σιωπή!
___________
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου